چرا فرانسه به عنوان مهد رایحه های خوشبو و عطر و ادکلن دنیا لقب گرفته است؟
شاید اوّلین پاسخی که در رابطه با این پرسش مطرح می شود این باشد که کشور فرانسه یکی از متمدّن ترین، صنعتی ترین و با فرهنگ ترین جوامع جهانی بعد از ایران است و این خود دلیل محکمی برای اثبات این قضیه است ولی ماجرا چیز دیگری است.
در کشور زیبای فرانسه به کمک هنر عصاره گیری که اعراب سینه به سینه و نسل به نسل آموخته بودند، اوّلین عطرها ساخته شد. این که بیشتر بوی بسیار تندی داشتند از مشک و عنبر چرب ساخته می شد ولی همین عطرهای تند باعث شد مردم کمتر به حمّام بروند؛ چون تا مدت‌ها بوی آن روی بدن می‌ماند و نیازی به حمّام رفتن نبود.
“ کیفی ” اولین عطری است که ترکیب آن خیلی معروف و شناخته شده است. مواد این عطر قدیمی از عصاره‌های گل رز، عنبر و مشک درست شده بود که ترکیبی از ۳۰ عصاره طبیعت بود. کشف الکل کمک بزرگی به صنعت عطر کرد.
اولین عطری که با الکل ساخته شد” لودورن ” نام داشت. این نام به خاطر یک افسانه قدیمی است. در این افسانه آمده که ملکه مجارستان شیفته پادشاه هلند می‌شود و برای جلب رضایت او دستور ساخت این عطر را می‌دهد. همسر هنری دوم، پادشاه فرانسه، از چند عطر ساز ایتالیایی خواست تا در پاریس بمانند و از آن زمان کم کم جایگاه عطر در دنیا از ایتالیا به فرانسه منتقل شد.
تاریخ مستند نشان داده که فرانسوی ها در طول ادوار مختلف جزء کثیف ترین جوامع بشری بوده اند به طوری که شاید در طول ماه یک بار هم به حمام نمیرفتند؛ این در حالی است که در همان زمان های قدیم و در ایران باستان ایرانی ها حداقل جهت نظافت هفته ای یک بار به حمّام می رفتند. حتّی گفته شده اعراب جاهل قبل از اسلام نیز از فرانسوی ها نظیف تر بوده اند . همین مسئله ظاهراً پیش پا افتاده اثبات می کند کشور فرانسه که همیشه زبانزد تمدن، فرهنگ، آزادی و غیره بوده است در نظافت تقریباً حرفی برای گفتن نداشته است.
این در حالی است که در کشور ما از قدیم الایام به نظافت توجه ویژه ای می شده است و این مسئله بعد از اسلام نیز بر آن توسط علمای دینی تأکید شده است.
امّا یکی از مسائلی که تمییز نبودن در فرانسوی ها را تشدید کرده است ساخت عطر هایی با غلظت و ماندگاری بالا در زمان های گذشته است که باعث می شد که این رایحه ها تا مدت ها بر روی بدن انسان بماند و جلوی پخش بوی بد بدن را بگیرد. و همین مسأله باعث شده که فرانسوی ها در طول تاریخ کمتر به فکر استحمام بیافتند و با استفاده از این رایحه ها و عطر ها تمییز نبودنشان را پوشش دهند. و بدین ترتیب فرانسه در طول تاریخ ابتدا به یکی از پر مصرف ترین کشور های دنیا در زمینه عطر مبدل و به واسطه آن بعدها به بزرگترین تولید کننده و البته مهد عطر و ادکلن تبدیل شده است.
امّا باید پذیرفت که رویه و فرهنگ مصرف عطر و ادکلن در دنیا تغییرات زیادی داشته است؛ زیرا که اوّلا دیگر عطر هایی با رایحه های غلیظ و ماندگاری بالا تولید نمیشود. ثانیاً تقریباً دیگر هیچ کس برای رفع بوی بد بدن از عطر استفاده نمیکند؛ بلکه استفاده از عطر وادکلن بیشتر برای جذابیت، مد و زیبایی میباشد.
اما هرگز این نکته را از یاد نبریم که نظافت، خوش پوش بودن، معطر بودن و مواردی از این دست، اول از همه به خود انسان احساس تازگی و اعتماد به نفس می دهد و سپس دیگران را مجذوب خود می نماید.
بله، فرانسه ای که به مهد شعر و ادبیات و هنر غره است در نظافت و بهداشت حرفی برای گفتن نداشت. زمانی که فرانسوی ها در طول زندگی خود حمّام نمی رفتند، ایرانی ها حداقل یک بار در هفته حمّام می کردند و هر روز چندبار دست و صورت و پاهای خود را می شستند. اعراب جاهلی هم از فرانسوی ها نظیف تر بودند. خصوصاً زمانی که اسلام شبه قاره عربستان را درنوردید و زنان و مردان مسلمان برای غسل هم که شده بیش از یک بار در طول هفته حمّام می کردند.
ولی کیفیت حمّام ایرانی ها چگونه بوده است؟ ایرانی ها از نظیف ترین ملّیتهای تاریخ باستان بودند. با پذیرفتن آیین زرتشتی و اعتقاد راسخ زرتشتیان به طهارت توجه به نظافت در ایران قدیم بیشتر و جدی تر شد. آیین‌های طهارت زرتشتی آیین‌ها و مناسکی هستند که بطور آیینی از سوی زرتشتیان برای پاکیزگی و اجتناب از آلودگی بکار می‌روند.
از این مناسک می‌توان به شستن چهره دست‌ها و پاها پیش از نماز‌های پنج گانه اشاره کرد. آب روان و آفتاب نیز در دین زرتشتی طاهر و پاک کننده به شمار می‌روند. ویلیام جکسون از پژوهشگران آیین‌های باستانی در کتاب خود بنام “پژوهش های زرتشتی” عنوان می‌کند که: کمتر دینی به اندازه دین ایرانیان بر لزوم پاکیزه نگاهداشتن تن و روان تاکید می‌کند.
در “مزدیسنا” بدلیل اینکه پلیدی‌ها و آلودگی‌ها ناشی از ” انگره مینو ” است باید برای از میان برداشتن آن کوشش کرد. آب روان در این دین اگرچه ظاهر است امّا باید پاکیزگی آن را نیز حفظ نمود. به این ترتیب که باید پس از خشک نمودن آثار آلودگی با نور خورشید یا ماسه آن را با آب روانی که از منشاء مانند چاه یا چشمه جدا شده است پاکیزه نمود و نباید گذاشت که آلودگی با آب روان تماس مستقیم پیدا کند.
از همین روی حمّام به یکی از ملزومات بهداشت و نظافت ایرانیان بدل گشت. تعویض جامه های کثیف، پوشیدن لباس های تمیز بعد از حمّام و اصلاح سر و صورت از دیرباز مورد توجّه ایرانیان بوده است. در عین حال بوی خوش نیز از نمادهای پاکیزگی نزد ایرانیان به شمار می رفت.
هر چند در قرون وسطی شست وشو و نظافت رواج پیدا کرده بود امّا، در دوره رنسانس این عادت به‌خاطر بیماری واگیردار طاعون فراموش شد. پزشک هنری دوم دستور داد تا تمامی حمّام‌های عمومی را ببندند و به جای آب از عطر در حمّام استفاده کنند تا با ضد عفونی کردن بتوان با این بیماری مقابله کرد.
به مرور زمان این عطرهای تند و خوشبو نه تنها برای حمّام رفتن بلکه در توالت‌ها هم استفاده شد و در زمان بیماری‌های واگیردار عطرسازان سعی می‌کردند عطرهایی بسازند که علاوه بر خوشبو کردن و استفاده در حمام و توالت، ضدعفونی کننده هم باشد و صدالبته عطاران تولید این عطرها را مرهون کشف الکل زکریای رازی بودند.
هم اکنون نیز شاید بتوان گفت فرانسوی ها به جای حمّام روزانه با عطر دوش می گیرند! عطر در فرانسه نه بعنوان جزئی از نیازهای مراسم آیینی که پوششی است برای رفع بوی بد بدن حاصل از حمام نکردن. فکر می کنم همین مختصر کافیست تا پاسخ سوال مشهور” چرا بیشتر عطرها ساخت فرانسه است ؟ ” را دریابید.
اما امروزه عطر و فرهنگ استفاده از آن کاملاً متحوّل شده است. عطاران چون گذشته نمی خواهند عطرهایی با ماندگاری بالا بسازند. آنها تمرکز خود را بر کیفیت و خلوص رایحه نهاده اند. مردم از عطرها برای رفع بوی بد بدن بهره نمی گیرند و هدف از ادکلن زدن بیشتر از رایحه خوش ارائه کاراکتری جذاب، لطیف و با اصالت برای مخاطبان است.
امروز اگر کسی عطر می زند حتماً قبل از استعمال عطر تن و بدن و لباس خود را تمیز و پاکیزه می کند؛ نه اینکه این عیوب را با عطر بپوشاند! به یاد داشته باشید معطر بودن قبل از هرکسی به خود شما آرامش، طراوت و حس خوب هدیه خواهد کرد.
برای داشتن عطر و ادکلن های شاداب کننده روحیه، به «گالری فرانس پاریس» سری بزنید. منتظر قدم های شما هستیم.
گالری فرانس پاریس: فروشگاه اینترنتی عطر ادکلن
